Chronische pijn:

Omschrijving van de aandoening:

Chronische, aanhoudende of langdurige pijn is wereldwijd een groot gezondheidsprobleem. In Nederland heeft 1 op de vijf volwassenen langdurige pijn. 

Langdurige pijn is pijn die langer duurt dan 3 maanden. Over het algemeen wordt het omschreven als pijn die blijft bestaan na de normale hersteltijd van het weefsel. Hoewel er geen weefselschade is, blijft de pijn bestaan. Dit is een overgevoelige reactie van het lichaam door eerder waargenomen gevaar. De meest voorkomende aandoeningen met chronisch pijn zijn: lage rugpijn, pijn aan nek en bovenrug of pijn aan de schouder,  reumatoïde artritis, artrose, hoofdpijn, fibromyalgie en pijn als gevolg van kanker.

Veel mensen ervaren een toename in pijn tijdens dagelijkse activiteiten of bij toename van activiteit. Dit leidt tot een gevoel van verminderde controle over het dagelijks leven en kan resulteren in depressie, sociale isolatie en verminderde deelname in activiteiten/werk.

Wat is pijn?

Pijn is er in vele soorten en maten: kloppend, stekend, knagend, vaag, brandend, etc. Ook hoe je pijn ervaart verschilt. Na een tik met een hamer op je duim schreeuw je het uit. Terwijl je je verzwikte enkel pas voelt na afloop van een spannende voetbalwedstrijd. Ook zeurende rugpijn voelt steeds anders. Tijdens een geweldig feest heb je nergens last van, maar daarna blijft de pijn je gedachten beheersen. Dat je verschillende soorten pijn zo verschillend ervaart, komt door het ingewikkelde pijnsysteem in ons lichaam. Pijn is voor iedereen altijd anders. Pijn wordt wereldwijd gedefinieerd als: een onplezierige sensorische en emotionele gewaarwording geassocieerde met actuele of potentiële weefselbeschadiging, of beschreven in termen van beschadiging. Oftewel pijn is iets wat je voelt en wat iets met je doet naar aanleiding van (mogelijke) dreiging van weefselschade. 

Oorzaak en ontstaanswijze:

Pijn kan worden ingedeeld in acuut of chronisch. Acute pijn waarschuwt ons voor mogelijke weefselschade en is meestal het gevolg van een specifieke gebeurtenis zoals operatie, bevalling, breuk of ongeluk. Het vervult op deze manier een alarmfunctie. De zenuwen die mogelijke schade kunnen detecteren (zogeheten nociceptoren) worden geprikkeld doordat er weefselschade optreedt bijvoorbeeld als je in je vinger snijdt. Deze nociceptoren geven dit door aan de hersenen en vervolgens voel je pijn. Dit heeft als doel dat je het beschadigde lichaamsdeel ontziet zodat het weer goed kan herstellen. Wanneer de wond geneest en er geen weefselschade meer is, worden er geen signalen meer doorgegeven en verdwijnt de pijn. 

Bij chronische pijn is er geen sprake (meer) van weefselschade. Bij chronische pijn is het zenuwstelsel overgevoelig geraakt, de alarmfunctie wordt te snel getriggerd. Dit kan door overgevoeligheid van het zenuwstelsel zelf of door schade aan de zenuwen. Door de overgevoeligheid van het zenuwstelsel kan je pijn voelen ondanks dat de weefselschade genezen is. De pijn is vaak niet in verhouding tot het letsel. De pijn die je ervaart is echter altijd echt. Het zit niet “tussen de oren”.  De werking van je zenuwstelsel wordt beïnvloed door je lichamelijke activiteiten, je hoeveelheid/kwaliteit van slaap, stress en emoties (bijvoorbeeld verdriet of angst), je sociale context en/of de aandacht die je aan de pijn besteed, of juist niet. Oftewel: chronische pijn is onder invloed van vele factoren waar we allemaal wel eens mee te maken hebben en daarom een hele puzzel om uit te vinden waar oorzaken liggen die aangepakt kunnen worden.

Diagnose:

De diagnose wordt meestal door een (huis)arts gesteld op basis van je verhaal. In sommige gevallen wordt beeldvormend onderzoek gedaan (echo, röntgenfoto, MRI) maar in de meeste gevallen is dit niet nodig (zie stigma’s en mythes). 

Klachten en verschijnselen, symptomen:

• Pijn die langer aanhoudt dan 3 maanden
• De pijn verandert van plaats en lijkt zich te verspreiden
• De pijn wisselt van intensiteit zonder verklaring
• Lichte pijn kan omslaan naar heftige pijn, of omgekeerd
• Je ervaart pijn bij prikkels die normaal gesproken niet pijnlijk zijn
• De pijn treedt op zonder letsel of zonder een activiteit

Stigma’s en mythes:

Mensen met chronische pijn krijgen vaak te maken met negatieve vooroordelen zoals: 

• De pijn zit tussen je oren
• Je ziet er goed uit, dus zo ziek zal je wel niet zijn
• Je wilt gewoon aandacht
• Is het geen angst of depressie?
• Wel fijn om minder te hoeven werken
• Als je leuke dingen kan doen kan je ook wel werken

Dit onbegrip kan ook zorgen voor depressieve gevoelens.

Juist omdat er niet altijd iets te zien en mensen op zoek zijn naar een verklaring zijn er ook mythes die in stand worden gehouden zoals:

• ‘Ik heb een scan nodig, deze laat de oorzaak van de pijn zien’
  Een röntgenfoto, CT of MRI-scan kan soms nuttig zijn. Maar discus-veroudering, artrose, hernia of scheurtjes zijn ook aanwezig bij mensen zonder pijn en is dus niet altijd de reden voor uw pijn.
• ‘Als het pijn doet, is dat een teken dat ik iets beschadigd bij bewegen’
  De mate van pijn die ervaren wordt is vaak een slechte maatstaf voor letsel of weefselschade. Zelfs als een activiteit pijnlijk is, is dit nog geen teken dat het schadelijk is. Een fysiotherapeut kan u helpen met een oefenprogramma om veilig te bewegen.
• ‘Bewegen en activiteiten zoals bukken en tillen maken mijn rugpijn erger’
  Het kan pijnlijk zijn om te bukken of te tillen met rugpijn. Trainen van kracht en beweeglijkheid is belangrijk om beter te gaan bukken en tillen. Er zijn veel soorten oefeningen, inclusief krachttraining, die een grote bijdrage kunnen leveren.
• ‘Met deze pijn kan ik beter in bed blijven en rusten’

Weer gedoseerd gaan bewegen en werken zorgt voor een beter herstel dan bedrust en voorkomt een terugval. Het is veelvuldig onderzocht en nooit aangetoond dat langer dan twee dagen (bed)rust heilzaam is.

• ‘Sterke pijnstillers helpen mij de pijn te beheersen’
  Medicatie (opioïden) om de pijn te bestrijden, maskeren de fysieke problemen en vertragen of belemmeren het herstel. In het ergste geval zijn ze zelfs gevaarlijk.
• ‘Een operatie is mijn enige kans op verbetering’

Operaties en medische ingrepen hebben een zeer beperkte rol binnen de behandeling van (lage rug)pijn. Slechts 1,5% van alle lage rugpijn wordt veroorzaakt door ernstige aandoeningen of letsel. 

• ‘Vanwege mijn pijn en beperkingen kan ik niets meer doen’

Mensen die doemdenken over de betekenis van pijn raken verstrikt in een negatieve cyclus van bewegingsvermijding, pijn en beperkingen. Hulpverleners (fysiotherapeuten, ergotherapeuten, psychologen, revalidatieartsen) kunnen u helpen de pijn te begrijpen. Hierbij worden oefeningen gebruikt om deze cirkel te doorbreken en (de ervaren) pijn te verminderen.

Behandeling en herstel:

Soms is het voldoende om de klachten te behandelen met pijnmedicatie, dit is iets wat je overlegt met de (huis)arts. Maar meestal zijn er bij de behandeling meerdere hulpverleners betrokken. Een enkele keer wordt iemand doorgestuurd naar een revalidatiecentrum. De keuze van de behandeling hangt af van verschillende factoren en zal samen met jou worden besproken. Ongeacht de gekozen behandeling zal het altijd bekeken worden vanuit verschillende aspecten: medisch, psychologisch, sociaal (ook wel biopsychosociaal genoemd). 

Mogelijke behandelingen/behandelaars:

• Pijnmedicatie of injecties
• TENS/neurostimulator
• Psychosomatische therapie
• Psycholoog
• Ergotherapeut
• Pijnrevalidatie

Fysiotherapie

De behandeling bij de fysiotherapeut wordt altijd per individu bekeken. Bij elke patiënt spelen er namelijk andere factoren mee, zoals eerder genoemd in dit verhaal. Ook bij chronische pijn verschilt de aanpak van persoon tot persoon. 

Bij een bezoek aan de fysiotherapeut wordt eerst, middels een intakegesprek, de klacht in kaart gebracht. Hierbij wordt een inventarisatie gemaakt welke factoren er allemaal een rol spelen. Daarna volgt lichamelijk onderzoek, waarna de klacht verder bekeken / onderzocht wordt. Vervolgens wordt er een behandelplan opgesteld en zal de therapeut uitleg geven over de klachten, prognoses en factoren die van invloed zijn.
Fysiotherapie bij chronisch pijn bestaat uit verschillende interventies: 

• Pijneducatie
• Oefentherapie
• Ontspanningsoefeningen
• Manuele therapie/technieken

Kennis over pijn en factoren die hier invloed op hebben is belangrijk. De therapeut zal je hierover informeren. Ook bewegen is een belangrijk onderdeel van fysiotherapie. Niet bewegen heeft een negatieve invloed op de pijnklachten. De therapeut stelt samen met jouw haalbare doelen op en helpt je om op een goede manier in beweging te komen. Ook ontspanningsoefeningen en manuele technieken (massage, mobilisaties of manipulaties) kunnen bijdragen aan het verminderen van de klachten.

Herstel en preventie:

Herstellen of verminderen van chronisch pijn vraagt tijd en inzet. Gelukkig kan je zelf ook wat doen om de kans op chronisch pijn te verkleinen en/of de invloed van bestaande pijn te verminderen. 

Bewegen (bv wandelen) is belangrijk. Niet te veel, niet te weinig. In overleg met de therapeut kan je thuis de activiteiten op een rustig tempo opvoeren. Respecteer hierbij ook je grenzen, wissel af met rust. Daarnaast is een gezonde leefstijl belangrijk: gezonde voeding, voldoende slaap, niet roken en ontspannen. Ben je iemand die fysiek of mentaal juist te veel belast, dan kan het belangrijk zijn om meer rustmomenten in te bouwen.

Verder is het belangrijk om leuke dingen te blijven doen: hobby’s en aangepaste werkzaamheden indien mogelijk.

Wilt u meer weten over dit chronische pijnklachten dan staan er onder documenten interessante links.

Wilt u weten of wij iets voor uw klachten kunnen betekenen, neem dan contact op!